โครงการฉลาดทำบุญ
การทำบุญ ตามความคุ้นชินของคนทั่วไป
มักเข้าใจกันว่าต้องเป็นการทำทานด้วยข้าวของเงินทอง และต้องทำกับพระสงฆ์เท่านั้น
แต่ความจริงแล้วการทำบุญตามหลักพุทธศาสนาไม่ได้จำกัดอยู่เพียงเท่านี้
หากยังรวมถึงการเสียสละเวลา แรงกาย น้ำใจ ความรู้ความสามารถ ความเอื้ออาทรให้แก่ผู้อื่น
ในส่วนของผู้รับก็ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงพระสงฆ์ แต่ยังสามารถให้กับผู้ตกทุกข์ได้ยาก ไม่ว่าคน สัตว์
หรือแม้แต่การช่วยฟื้นฟูธรรมชาติที่เสื่อมโทรม ซึ่งถือเป็นการทำบุญทั้งสิ้น
การทำบุญด้วยความเข้าใจใหม่ดังกล่าว
จะทำให้เกิดประโยชน์ครอบคลุม ทั้งต่อตนเอง ผู้อื่น และสังคมโดยรวม
โครงการฉลาดทำบุญ จึงทำหน้าที่ขยายแนวคิดเรื่อง ‘บุญ’ และ ‘การทำบุญ’
ซึ่งจากเดิมเป็นเพียงการสละวัตถุทรัพย์สิน และบำเพ็ญตนตามประเพณีทางศาสนา
มาสู่การทำบุญที่เน้นพัฒนาคุณธรรมในใจบุคคล พร้อมเชื่อมโยงมิติทางสังคม
โดยเชิญขวนผู้คนในสังคมมาร่วมแบ่งปันเวลา แรงกาย และทักษะความสามารถ
ผ่านการทำงาน ‘อาสาสมัคร’ ภายใต้ชุดกิจกรรม ‘ฉลาดทำบุญด้วยจิตอาสา’
ความเป็นมา
ปี 2542 เครือข่ายพุทธิกา ก่อตั้งขึ้นเพื่อส่งเสริมการนำธรรมะมาประยุกต์ใช้ในชีวิตอย่างเหมาะสมกับยุคสมัย และฟื้นฟูพระพุทธศาสนาให้กลับมามีคุณค่าต่อชีวิตและสังคม โดยมี พระไพศาล วิสาโล เป็นประธาน งานช่วงแรกคือการจัดเสวนาเป็นประจำทุกเดือน โดยเน้นเชื่อมโยงมุมมองด้านหลักธรรม สำหรับนำไปใช้ดำเนินชีวิต
ปี 2544 เริ่มทำงานสื่อสารรณรงค์ เรื่องการทำบุญที่ถูกต้องตามหลักพุทธศาสนา โดยจัดพิมพ์หนังสือ ฉลาดทำบุญ และหนังสืออื่นที่เกี่ยวข้อง รวมถึงจัดกิจกรรมเชิงศิลปะเพื่อสื่อสารในประเด็นดังกล่าว
ปี 2548 เริ่มดำเนินงาน โครงการฉลาดทำบุญ ประยุกต์แนวคิดเรื่องการทำบุญให้กลายเป็นกิจกรรมในเชิงปฏิบัติ เชิญชวนผู้คนในสังคมให้มาเป็น อาสาสมัคร ช่วยเหลือส่วนรวม โดยมีกลุ่มองค์กรด้านอาสาสมัครมาร่วมงานในลักษณะเครือข่าย อาทิ เครือข่ายจิตอาสา, มูลนิธิกระจกเงา และ มูลนิธิสุขภาพไทย เป็นต้น
ปี 2549 เริ่มกิจกรรม อาสาข้างเตียง เปิดมุมมองเรื่องการดูแลจิตใจผู้ป่วยเรื้อรังและระยะท้าย ซึ่งเชื่อมโยงกับแนวคิดเรื่อง การเผชิญความตายอย่างสงบ รวมทั้งเป็นการพัฒนาระบบงานอาสาสมัครในโรงพยาบาล
ปี 2555 พัฒนางานสื่อสารรณรงค์ผ่านช่องทางออนไลน์ทั้ง website และ facebook รวมถึงเปิดช่องทางการรับสมัครผ่านระบบของ ธนาคารจิตอาสา
ปี 2556 เริ่มกิจกรรม อาสาทำความสะอาดวัด เปิดโอกาสให้คนทั่วไปได้มาทำบุญที่วัดด้วยการเป็นจิตอาสา รวมทั้งเป็นการเชื่อมประสานฟื้นฟูความสัมพันธ์ระหว่างวัดกับชุมชน และส่งเสริมให้พระสงฆ์ได้กลับมามีบทบาทเกื้อกูลต่อชุมชน
ปี 2558 ต่อยอดระบบงานอาสาสมัครในโรงพยาบาล ด้วยการเปิดกิจกรรม อาสาศิลปะเด็ก
ปี 2560 พัฒนาบอร์ดเกม วารีพินาศ เพื่อสร้างเครื่องมือและช่องทางใหม่ๆ ในการเรียนรู้เรื่องบุญ รวมถึงรูปแบบอื่นที่จะสร้างสรรค์ต่อไปในอนาคต
โครงการฉลาดทำบุญ เครือข่ายพุทธิกา ยังคงมุ่งมั่นดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อสร้างวัฒนธรรมการทำบุญที่ถูกต้องตามหลักพุทธศาสนา อันจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อตัวบุคคล และเกื้อกูลสังคมส่วนรวม
( อ่านเพิ่มเติมได้ที่บทความ "บันทึกความทรงจำ 10 ปี ฉลาดทำบุญ" )
กิจกรรมหลักของโครงการ
• อาสาข้างเตียง เยียวยาจิตใจให้ผู้ป่วยเรื้อรังและระยะท้าย ที่นอนรักษาตัวในโรงพยาบาล
• อาสาศิลปะ กิจกรรมศิลปะสำหรับผู้ป่วยเด็ก ที่มารอพบแพทย์ในโรงพยาบาล
• อาสาทำความสะอาดวัด ทำความสะอาดอาคารที่พักผู้ปฏิบัติธรรม และอาคารเรียนพุทธศาสนาวันอาทิตย์ ภายในวัดต่างๆ
• อาสาพบธรรม ผสมผสานการปฏิบัติธรรม และการทำงานจิตอาสาเข้าไว้ด้วยกัน
• ฉลาดทำบุญในวาระสำคัญทางศาสนา กิจกรรมจิตอาสาในโอกาสวันสำคัญทางศาสนา อาทิ มาฆบูชา, วิสาขบูชา, เข้าพรรษา และ ออกพรรษา
• บอร์ดเกม ‘วารีพินาศ’ สร้างการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรง รวมถึงเปิดพื้นที่แลกเปลี่ยนมุมมองเรื่องบุญ จิตอาสา และการดำเนินชีวิต
• BoonVolunteer Facebook Fanpage ช่องทางออนไลน์ สำหรับเผยแพร่เนื้อหาและข่าวสารของโครงการ
กิจกรรมที่ผ่านมา
• รวมมิตรจิตอาสา งานอาสาหลายรูปแบบในหนึ่งวัน โดยจำลองบรรยากาศคล้ายกับงานวัด
• อาสาซ่อมแซมบ้านผู้ป่วย ลงเยี่ยมพร้อมปรับปรุงซ่อมแซมบ้านพัก ให้แก่ผู้ป่วยเรื้อรังและระยะท้าย
• อาสาเพื่อผู้พิการทางสายตา พาผู้พิการทางสายตา ออกไปสัมผัสประสบการณ์ใหม่ตามสถานที่ต่างๆ
• ฉลาดทำบุญกับสวนโมกข์ งานอาสาเชิงหัตถศิลป์ ที่มีองค์กรจิตอาสามาร่วมจัดกิจกรรมหมุนเวียนเปลี่ยนกันไป ภายในสวนโมกข์กรุงเทพ
• ฯลฯ
หนังสือที่เกี่ยวข้อง (จัดพิมพ์โดย เครือข่ายพุทธิกา)
• ฉลาดทำบุญ แนวคิดการทำบุญที่ถูกต้องตามหลักพุทธศาสนา
• 30 วิธีทำบุญ เพื่อสุขภาพใจและสุขภาพสังคม แนะนำหน่วยงานรองรับผู้ต้องการทำบุญ ทั้งการบริจาคเงินและการเป็นอาสาสมัคร
• สอนลูกทำบุญ ตัวอย่างวิธีทำบุญร่วมสมัย พร้อมเรื่องเล่าการทำความดีของบุคคลต่างๆ ในสังคม
• เมื่อดอกไม้บานสะพรั่งทั้งแผ่นดิน เรื่องราวการทำบุญ ซึ่งเชื่อมโยงปรากฏการณ์พลังอาสาสมัครจากเหตุการณ์ภัยพิบัติสึนามิ
• เติมเต็มชีวิตด้วยจิตอาสา ประสบการณ์ แง่คิดที่ได้จากการทำงานอาสาสมัคร รวมทั้งการเตรียมตัว เตรียมใจก่อนไปเป็นอาสาสมัคร
เครือข่ายพุทธิกา
ดำเนินงานเพื่อฟื้นฟูพุทธธรรมให้เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตและมีความหมายต่อสังคม ผ่านการดำเนินโครงการต่างๆ ได้แก่
ฉลาดทำบุญ ขับเคลื่อนการทำบุญในสังคมสมัยใหม่ผ่านกิจกรรมจิตอาสา และวิธีการอื่นๆ ที่ไม่ติดยึดในรูปแบบ
เผชิญความตายอย่างสงบ พัฒนาเครื่องมือการเรียนรู้ในรูปแบบต่างๆ ตลอดจนพัฒนากลไกทางสังคมและวัฒนธรรม ให้เอื้อต่อการเผชิญความตายอย่างสงบ ในขณะเดียวกันก็เกื้อกูลชีวิตและสังคมที่ดีงาม
สุขแท้ด้วยปัญญา สร้างแนวทางการเข้าถึงความสุขด้วยทัศนคติ 4 ประการ คือ 1) คิดถึงผู้อื่นมากกว่าตนเอง 2) ไม่พึ่งพิงความสุขจากวัตถุแต่อย่างเดียว 3) เชื่อมั่นในความเพียรของตน และ 4) รู้จักคิดอย่างมีเหตุผลและเป็นประโยชน์เกื้อกูล
ป่วน : ศิลปะเพื่อชีวิตและอิสรภาพของคนรุ่นใหม่ สร้างกระบวนการเรียนรู้เพื่อการจัดการอารมณ์ป่วนในกลุ่มเด็กและเยาวชน
นอกจากนี้เครือข่ายพุทธิกายังเผยแพร่จัดพิมพ์หนังสือและสื่อธรรมะ สนใจอ่านรายละเอียดได้ที่ www.budnet.org
