ถูกหวย ร่ำรวย รูปสวย อย่างไรจึงไม่ทุกข์

พระไพศาล วิสาโล 23 กันยายน 2007

ถูกหวย ได้โชค

โชคลาภเป็นยอดปรารถนาของผู้คน เพราะจู่ๆ ก็ได้ทรัพย์มาโดยไม่ต้องเหนื่อย  แต่ทรัพย์ที่มาง่ายๆ และรวดเร็วนั้น มักจะอยู่ได้ไม่นาน เพราะคนเรามักจะไม่เห็นคุณค่าของสิ่งที่ได้มาง่ายๆ จึงมักจะใช้มันอย่างไม่ยั้งคิด และส่วนใหญ่ก็มักจะใช้ไปกับการเสพสุข ปรนเปรอตน  ทีแรกก็เพื่อเฉลิมฉลอง แต่นานเข้าก็ติดเป็นนิสัย แต่ละวันหมดไปกับการกิน เที่ยว เล่น  ผลคือนอกจากโชคลาภจะหมดไปอย่างรวดเร็วแล้ว เงินทุนที่มีอยู่เดิมก็หดหายไปง่ายๆ ด้วยเช่นกัน สุดท้ายก็ต้องกู้หนี้ยืมสินเพราะถอนตัวออกจากปลักแห่งอบายมุขไม่ได้  กลายเป็นว่าชีวิตกลับตกต่ำยิ่งกว่าตอนก่อนจะถูกหวยหรือได้โชคเสียอีก

มีคนจำนวนไม่น้อยที่ได้เงินก้อนใหญ่จากการถูกล็อตเตอรี่หรือขายที่ แต่ในชั่วเวลาไม่กี่ปีก็กลับมีหนี้ล้นพ้นตัว บางคนก็เป็นโรคสุราเรื้อรัง ครอบครัวแตกแยก  เมื่อปี ๒๕๔๓ มีสามีภรรยาคู่หนึ่งในสหรัฐอเมริกาถูกล็อตเตอรี่ได้เงินถึง ๓๔ ล้านเหรียญ (๑,๒๐๐ ล้านบาท) ทั้งสองจึงนำเงินไปใช้จ่ายไม่อั้น ละทิ้งวิถีชีวิตเดิมๆ  ห้าปีต่อมาปรากฏว่าทั้งสองแยกทางกัน  สามีตายเพราะเหล้า ส่วนภรรยาตายอย่างโดดเดี่ยวในคฤหาสน์  ที่เมืองไทยมีพ่อค้าเร่คนหนึ่งถูกล็อตเตอรี่รางวัลที่ ๑ ได้เงิน ๒๐ ล้านบาท แต่ภายในเวลาไม่ถึงเดือน เขาก็กินยาหวังจะฆ่าตัวตาย เพราะกลุ้มใจที่มีคนมารุมขอมากมาย บางคนถึงกับขู่ฆ่าเขาและภรรยาเพราะไม่พอใจที่ได้เงินน้อยเกินไป

โชคนั้นสามารถกลายเป็นเคราะห์ได้ไม่ยาก ดังนั้นหากคุณถูกหวยหรือได้ลาภก้อนใหญ่ ขอให้ตระหนักว่าคุณอาจกำลังแบกทุกขลาภเอาไว้อยู่ก็ได้ จึงอย่าเพิ่งดีใจหรือผลีผลามใช้เงินก้อนนั้นไปตามอารมณ์  ควรตั้งสติให้ดีและพิจารณาอย่างรอบคอบว่าจะใช้เงินนั้นอย่างไรให้เกิดประโยชน์ยั่งยืนที่สุด เช่น นำไปลงทุน สร้างอาชีพ หรือสนับสนุนกิจการสาธารณประโยชน์  ควรหลีกเลี่ยงการใช้เงินเพื่อปรนเปรอตนหรือเพื่อความสนุกสนาน เพราะคุณอาจได้นิสัยที่เป็นโทษกลับมา เช่น ติดอบายมุข หรือเห็นเงินสำคัญกว่าทุกสิ่งแม้กระทั่งเพื่อน

เงินทำให้คุณมีอำนาจเพิ่มขึ้น แต่อำนาจเป็นดาบสองคม ถ้าไม่ระมัดระวัง คุณอาจใช้อำนาจนั้นทำสิ่งที่เป็นโทษแก่ตัวคุณและผู้อื่นก็ได้  การตั้งสติให้มั่นและใช้สติปัญญาอย่างดีที่สุด จะช่วยให้คุณใช้อำนาจที่ได้มาให้เกิดประโยชน์ตนและประโยชน์ท่าน  อย่าลืมว่าเงินไม่ได้เป็นหลักประกันแห่งความสุข ถึงมีเงินมากมายก็ใช่ว่าจะมีความสุข  พ่อค้าเร่ที่พยายามฆ่าตัวตายหลังจากได้เงิน ๒๐ ล้านบาท เห็นสัจธรรมดังกล่าวแจ่มแจ้งเมื่อเผยความในใจว่า “ตอนเป็นพ่อค้าเร่ หาเช้ากินค่ำ มีความสุขกว่าเป็นไหนๆ”  ครอบครัว มิตรภาพ คุณธรรม และปัญญาต่างหากที่ให้ความสุขแก่เราอย่างแท้จริง

แต่ไม่ว่าคุณจะใช้โชคลาภไปในทางที่เป็นคุณหรือโทษก็ตาม พึงระลึกว่าโชคลาภนั้นมิได้มาบ่อยๆ การหวังลาภลอยหรือคอยโชคนั้น จัดว่าเป็นความประมาทอย่างหนึ่ง  ผู้ฉลาดย่อมไม่งอมืองอเท้า แต่จะขวนขวายทำกิจการงานเพื่อให้ได้สิ่งที่ปรารถนา คือพึ่งพาตนเอง มากกว่าที่จะพึ่งพาโชคหรือรอผลดลบันดาล  ไม่มีใครที่ประสบความสำเร็จเพราะโชคอย่างเดียว หากต้องอาศัยความวิริยะอุตสาหะเป็นสำคัญ

ควรตั้งสติให้ดีและพิจารณาอย่างรอบคอบ ว่าจะใช้เงินนั้นอย่างไรให้เกิดประโยชน์ยั่งยืนที่สุด

ร่ำรวย

ความร่ำรวยไม่ใช่หลักประกันแห่งความสุข  ความสุขจะเกิดขึ้นได้ต่อเมื่อรู้จักใช้ทรัพย์สมบัติ เริ่มตั้งแต่การเลี้ยงตัวให้มีความสุข จากนั้นก็เลี้ยงผู้คนที่อยู่ในความดูแลของตนให้มีความสุข แล้วเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ให้ผู้อื่นที่อยู่ไกลออกไปให้ได้รับความสุขด้วย นั่นคือทำประโยชน์ให้แก่ส่วนรวม  ความร่ำรวยที่อำนวยผลแก่ตัวเองเท่านั้น ถือว่ามีคุณค่าน้อย  ต่อเมื่อทำประโยชน์ให้เกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง จึงจะถือว่ามีคุณค่ามาก

ในขณะที่ผู้คนส่วนใหญ่ในโลกนี้ยากจนด้วยทรัพย์สมบัติ ความร่ำรวยของคุณถือว่าเป็นอภิสิทธิ์ ดังนั้นจึงมีความรับผิดชอบตามมาด้วย นั่นคือ ควรใช้ทรัพย์สมบัติเพื่อประโยชน์สุขของผู้อื่นด้วย  กล่าวอีกนัยหนึ่ง มีเงินมากเท่าไร ก็มีหน้าที่ช่วยเหลือผู้อื่นมากเท่านั้น ไม่ควรจะใช้ไปเพื่อการเสพสุขส่วนตัวอย่างเดียว  แต่จะดีกว่านั้น หากคุณไม่มองว่าการช่วยเหลือผู้อื่นเป็นหน้าที่ แต่มองว่าเป็นโอกาสที่คุณจะทำประโยชน์ได้มากกว่าคนอื่น  รวยมากเท่าไร ก็มีโอกาสและกำลังที่จะทำประโยชน์ให้แก่ส่วนรวมได้มากเท่านั้น

อย่าลืมว่าสักวันหนึ่งคุณก็จะต้องตาย มีเงินมากมายเท่าไรก็เอาติดตัวไปไม่ได้ สมบัติเหล่านี้จะต้องตกเป็นของคนอื่น คิดเช่นนี้บางคนจึงใช้ทรัพย์นั้นเพื่อการเสพสุขอย่างเต็มที่ แต่สุขจากการเสพนั้นไม่เคยให้ผลยั่งยืน แถมยังอาจบั่นทอนร่างกายและสุขภาพเสียอีก  จะไม่ดีกว่าหรือหากคุณนำเงินเหล่านี้ไปสร้างสรรค์คุณประโยชน์ เพราะนอกจากจะเป็นการเอื้อเฟื้อเกื้อกูลส่วนรวมแล้ว ยังช่วยจรรโลงใจของคุณให้มีความสุขอย่างแท้จริง อีกทั้งเป็นการสร้างบุญกุศลแก่คุณก่อนที่จะหมดโอกาสใช้มัน บุญกุศลเหล่านี้สามารถเป็นเสบียงเลี้ยงคุณในปรโลกได้

ด้วยเหตุนี้จึงอย่ามัวแต่หาเงินเพิ่มพูนความร่ำรวยไม่รู้จบ หากคุณยังหาเงินอยู่ แม้จะได้เงินเพิ่มมากขึ้น แต่เวลาและเรี่ยวแรงของคุณในโลกนี้มีแต่จะหดหายลง  จึงควรใช้เวลาและเรี่ยวแรงที่เหลืออยู่ทำสิ่งที่ควรทำ เช่น ให้เวลากับครอบครัว สงเคราะห์ผู้ทุกข์ยาก ช่วยเหลือสังคม รวมทั้งเตรียมใจสำหรับความผันผวนปรวนแปรในชีวิต อาทิ ความเจ็บป่วย ความพลัดพรากจากคนรัก และความตาย  ความผันผวนปรวนแปรเหล่านี้ มีเงินเท่าไรก็ไม่สามารถป้องกันหรือหนีพ้นได้  แต่หากเตรียมใจไว้ดีพอ ก็สามารถช่วยรักษาใจไม่ให้ทุกข์กับวิกฤตเหล่านี้ได้

ที่ควรเตรียมใจอีกอย่างคือ ความร่ำรวยเป็นสิ่งไม่เที่ยง  วันนี้รวย พรุ่งนี้คุณอาจจนหรือล้มละลายได้  หากไม่เตรียมใจไว้เลย เมื่อวันนั้นมาถึงความทุกข์จะเกาะกุมจนคุณเอาตัวไม่รอดเลยก็ได้  นี้เป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่คุณควรเร่งทำความดีในขณะที่ยังมีทรัพย์สมบัติให้ใช้ เพราะหากทรัพย์สมบัติสูญไป คุณอาจไม่มีโอกาสทำความดีอย่างที่ต้องการเลยก็ได้  ขอให้มั่นใจว่าความดีที่คุณได้ทำในขณะที่ยังมีทรัพย์สมบัติมากมาย จะไม่สูญเปล่า แต่สามารถส่งผลช่วยเหลือเกื้อกูลคุณในยามลำบากได้ ไม่ว่าลำบากเพราะขัดสนทรัพย์ หรือเพราะเจ็บป่วยก็ตาม

อย่ามัวแต่หาเงินเพิ่มพูนความร่ำรวยไม่รู้จบ เพราะแม้จะได้เงินเพิ่มมากขึ้น แต่เวลาและเรี่ยวแรงของคุณในโลกนี้มีแต่จะหดหายลง

รูปสวย หุ่นดี

รูปร่างนั้นเปรียบเหมือนทรัพย์ คนที่มีหน้าตาดีย่อมมีโอกาสมากกว่าคนอื่น โดยเฉพาะในเรื่องการงานและการสร้างสัมพันธภาพกับผู้อื่น  แต่ก็เช่นเดียวกับทรัพย์ ความสวยไม่ได้มีแต่คุณ หากยังมีโทษแฝงอยู่ด้วย เช่น ทำให้ง่ายที่จะหลงติดกับรูปลักษณ์  ผลคือเสียเวลาและเงินทองมากมายไปกับการดูแลรักษารูปร่างให้สวยอยู่เสมอหรือสวยยิ่งขึ้น จนมองข้ามสิ่งอื่นที่มีคุณค่ามากกว่า เช่น การพัฒนาสติปัญญาหรือเสริมสร้างคุณธรรมให้เจริญงอกงาม  หาไม่ก็ใช้ความสวยไปเพื่อความสนุกสนาน ยั่วยวนให้คนมาหลงใหล หรือเพลิดเพลินที่มีคนมาเข้าหา จนลืมหน้าที่และความรับผิดชอบ ไม่ว่า การเรียน การทำงาน หรือภารกิจในครอบครัว

อย่าให้ความสวยมาเป็นนายของคุณ จนทุ่มเทชีวิตและทุกสิ่งทุกอย่างเพียงเพื่อความสวย เพราะนั่นจะทำให้คุณไม่มีความสุขเลย  ไม่ว่าสวยเท่าไร คุณก็จะยังไม่พอใจอยู่นั่นเอง  จากการวิจัยพบว่า คนสวยส่วนใหญ่ไม่เคยรู้สึกพอใจในรูปร่างหน้าตาของตนเลย เพราะคอยเปรียบเทียบตัวเองกับดาราหรือนางแบบที่เห็นตามสื่อต่างๆ อยู่เสมอ  ในขณะที่ดาราและนางแบบเหล่านั้นก็ใช่ว่าจะมีความสุข เพราะยังรู้สึกอยู่ว่าตัวเองยังสวยไม่พอ ที่สำคัญก็คือกลัวว่าความสวยของตัวจะโรยราไปเมื่ออายุมากขึ้น

ความพอเพียงไม่ได้มีไว้เพื่อใช้กับทรัพย์และความสะดวกสบายเท่านั้น แต่ยังควรใช้กับความสวยของคุณด้วย  ขอให้พอใจกับรูปร่างหน้าตาที่มีอยู่ แล้วหันไปให้ความสนใจกับสิ่งอื่นที่มีคุณค่ามากกว่าหรือให้ผลยั่งยืนกว่า เช่น ความรู้ ความสามารถ หรือคุณงามความดี  ปราศจากสิ่งเหล่านี้ ถึงแม้คุณจะสวยเพียงใด ก็หามีเสน่ห์ไม่  และถึงจะดึงดูดผู้คนมากมายให้เข้าหา ก็ยากที่คุณจะแยกแยะกลั่นกรองได้ว่า ใครบ้างที่เป็นมิตร และใครบ้างต้องการหาประโยชน์จากคุณ  ความสวยที่ขาดสติปัญญาและคุณธรรม มักเป็นการเชื้อเชิญหรือดึงดูดภัยต่างๆ ให้เข้ามาหาตัวเองอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ข้อดีของความรู้และคุณธรรมคือ นอกจากมีประโยชน์นานัปการทั้งต่อตัวคุณและผู้อื่นแล้ว ยังสามารถเพิ่มพูนมากขึ้นเรื่อยๆ ตามวันเวลาที่ผันผ่าน แต่ความสวยของรูปลักษณ์นั้นมีแต่จะเสื่อมถอยลงไป  ดังนั้นหากวันนี้คุณยังมีรูปร่างหน้าตาที่งดงาม ก็ไม่ควรหลงใหลได้ปลื้มมากไป มิฉะนั้นคุณจะกลับเป็นทุกข์เมื่อถึงคราวสังขารแปรเปลี่ยน  จะเป็นการดีหากคุณตระหนักอยู่เสมอถึงความไม่เที่ยงของรูปลักษณ์ เพื่อจะได้ไม่ทุกข์เมื่อความชรามาเยือน


ภาพประกอบ

พระไพศาล วิสาโล

ผู้เขียน: พระไพศาล วิสาโล

เจ้าอาวาสวัดป่าสุคะโต และประธานมูลนิธิเครือข่ายพุทธิกา