สมชาย (นามสมมุติ) เล่าประสบการณ์ที่น่าเหลือเชื่อเกี่ยวกับความฝันให้ฟังว่า คืนหนึ่งหลังจากนั่งสมาธิ สวดมนต์ไหว้พระก่อนเข้านอน คืนนั้นสมชายรู้สึกว่าจิตใจสงบและตั้งมั่นอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ความรู้สึกตัวทั่วพร้อมชัดเจนแม้กระทั่งในความฝัน เขาฝันว่า ตนเองได้เดินทางไปที่ไหนสักแห่ง ระหว่างทางเขาประสบอุบัติเหตุและเสียชีวิต วิญญาณของเขาได้กลับมาในสภาพเดิม และตระหนักรู้อย่างชัดเจนทันทีว่า ตัวเขาจะต้องกลับมาทำหน้าที่บางอย่างเพื่อสานต่อภารกิจที่ติดค้างอยู่ให้จบ ภายใต้เวลาอันจำกัด วิญญาณในร่างของสมชายบอกกับตนเองว่าตัวเขาไม่มีเวลามากนักสำหรับภารกิจนี้ และเขาต้องสานต่อภารกิจนี้ให้จบสิ้นให้ได้ก่อนที่วิญญาณของเขาจะจากร่างไปอย่างถาวร ถ้าเขาทำไม่สำเร็จ เขาจะต้องกลับมาและเวียนวนเช่นนี้อีก
สมชายเล่าให้ฟังด้วยน้ำเสียงจริงจังว่า ในความฝันเขาสัมผัสถึงพลังของความตระหนักรู้ในภารกิจนี้อย่างเข้มข้น เขาบอกกับตนเองว่า เขาต้องทำภารกิจนี้ให้สำเร็จ ต้องทำให้ได้ เพื่อก้าวข้ามวงจรความทุกข์อย่างที่เป็นอยู่ แต่สิ่งที่เป็นเรื่องยากลำบากคือ สมชายไม่รู้ชัดเจนว่าภารกิจที่ว่าคืออะไรกันแน่ มันดูเลือนๆ ชัดบ้าง ไม่ชัดบ้าง และในความฝันสมชายพบด้วยว่า หลายๆ คนมีสภาพไม่ต่างจากตัวเขา คือ ต่างเป็นวิญญาณที่มาอยู่ชั่วคราว บางคนรู้ตัวและกำลังทำงานเต็มที่กับภารกิจนี้ ขณะที่บางคนเริ่มหลงลืม บางคนลืมภารกิจนี้โดยสิ้นเชิง บางทีสมชายอาจดูภาพยนตร์มากไป หรืออ่านนวนิยายมากไปจนฝันเป็นเรื่องราวเช่นนี้ แต่ความฝันนี้สมชายมองว่า มันคือสัญญาณเตือนบางอย่างที่มุ่งหมายให้สมชายอย่าลืมเลือนภารกิจ ย้ำเตือนว่าสมชายมีเวลาจำกัด และย้ำเตือนสมชายว่า สมชายต้องจบภารกิจนี้ให้ได้
ภารกิจแรกเป็นมิติที่เป็นความจำเป็น คือ มิติด้านยาวของชีวิต เรามีภารกิจในการดูแลรักษาสุขภาพร่างกาย ดังนั้นกิจกรรมสำคัญในมิติด้านนี้ เช่น โภชนาการ การออกกำลังกาย การพักผ่อน นอนหลับ จึงเป็นเรื่องที่พึงดูแลและหาความรู้ บ่อยครั้งเรื่องของโภชนาการกลายเป็นเรื่องที่ยากลำบาก เนื่องมาจากพฤติกรรมการกินถูกใช้เป็นทางออกของความทุกข์ พฤติกรรมกิน ดื่ม เนื่องจากเครียด ความเศร้า ความผิดหวัง พร้อมกับเป็นช่องทางเฉลิมฉลองและสรรหาความสุขด้วย การเลี้ยงฉลองเนื่องด้วยความสำเร็จหรือความยินดีต่างๆ การทำตามความตะกละเพื่อสร้างความพึงใจ ขณะที่กิจกรรมการออกกำลังกายก็ต้องการวินัย และความหมั่นเพียร ตั้งใจ ภารกิจการงานของชีวิตที่สร้างความเครียด เหนื่อยล้า รวมถึงข้ออ้างเรื่องจำกัดด้านเวลาก็ทำให้หลายคนละเลยการออกกำลังกาย โรคภัยอันเนื่องจากการขาดออกกำลังกาย และโภชนาการที่ไม่ดี ก็ทำให้หลายคนประสบโรคภัยจากการนี้ โรคหัวใจ ความดัน เส้นเลือดอุดตัน
ร่างกายเปรียบได้กับยานพาหนะที่นำพาตัวเราไปยังที่หมาย ร่างกายเป็นที่รองรับจิตใจ จิตและใจในฐานะผู้ขับขี่ที่นำพาร่างกายไปสู่เป้าหมาย คงเป็นเรื่องน่าเสียดายหากยานพาหนะนี้ต้องชำรุดเสียหายก่อนกาลเวลาอันควร เราทุกคนล้วนตระหนักดีว่าทุกชีวิตมีคุณค่า ความรักตนเองสัมผัสและเข้าถึงได้ผ่านการดูแลสุขภาพร่างกาย เพื่อระยะยาวร่างกายจะไม่เป็นภาระอันยากลำบากต่อตัวเรา อันเนื่องจากโรคภัยเบียดเบียน และอย่างน้อยร่างกายที่สมบูรณ์ แข็งแรง ก็ช่วยพาเราไปสู่เป้าหมายได้ง่ายขึ้น
หลายคนไม่รู้ว่าภารกิจชีวิตของตัวเองคืออะไร บางคนรู้ตัวและกำลังทำงานเต็มที่กับภารกิจนี้ ขณะที่บางคนเริ่มหลงลืม หรือแม้แต่ลืมภารกิจนี้โดยสิ้นเชิง
มิติของชีวิตต่อมา คือ มิติด้านกว้าง เราล้วนต่างต้องการสายสัมพันธ์ที่เชื่อมโยงกับผู้อื่น สายสัมพันธ์ของการเป็นที่รัก และได้รับความรัก พร้อมกับชีวิตที่อยู่ร่วมกันเป็นครอบครัว ชุมชน รวมถึงองค์กร แต่ในสายสัมพันธ์ สิ่งที่เราต้องเผชิญก็คือ ความขัดแย้ง ความไม่เข้าใจระหว่างกัน ความไม่ยุติธรรม การไม่ยอมรับในความแตกต่าง รวมถึงการแย่งชิงทรัพยากร ฯลฯ จากความสัมพันธ์ที่ขัดแย้งนำไปสู่ความรุนแรง ผสมกับแรงขับอันเนื่องจากความโกรธ เกลียด และกลัว ก็ยิ่งทำให้มิติด้านกว้างของชีวิตเต็มไปด้วยความรุนแรง ความระแวงและความเครียด หลายคนมักบอกเล่าสาเหตุในความสัมพันธ์ที่ร้าวฉานเนื่องเพราะพฤติกรรมที่เลวร้าย อันเนื่องจากของตนเองบ้าง ของผู้อื่นบ้าง พฤติกรรมที่เลวร้ายอันเนื่องจากอคติ อารมณ์ความรู้สึกนึกคิดด้านลบต่างๆ และรวมไปถึงความโกรธ แค้นเคือง การไม่ยอมให้อภัย ไม่ยอมปล่อยวาง “เมตตาค้ำจุนโลก” คือหลักธรรมะสำคัญในความสัมพันธ์ ในมิติชีวิตแนวกว้างที่เราต้องอยู่ร่วมกัน
แต่ธรรมะความเมตตา ไม่ใช่เพียงแค่คำพูด ความเมตตาเกิดขึ้นได้จากการที่เราแต่ละคนมีประสบการณ์ของความทุกข์ยากลำบาก จากการตระหนักรู้ถึงความทุกข์และปรารถนาที่จะหลุดพ้นหรืออยู่ไกลห่างจากความทุกข์ จากประสบการณ์นี้เองที่เราสามารถเข้าถึงความเห็นอกเห็นใจ และระลึกถึงมิติความเป็นมนุษย์ มิติของชีวิตที่ร่วมกัน ที่มีความเมตตาและยินดีช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ผู้ทุกข์ยากให้ห่างหายจากความทุกข์ ไม่ว่าความทุกข์นั้นเนื่องจากความทุกข์กาย ทุกข์ใจ หรือสาเหตุความทุกข์เนื่องจากความแตกต่างในอุดมการณ์ ฐานะ สถานภาพ หรือเหตุปัจจัยใดๆ ก็ตาม สำหรับความเมตตาแล้ว จะไม่มีการแบ่งแยกหรือการเลือกปฏิบัติใดๆ ทั้งสิ้น
แต่มิติด้านกว้างนี้จะเข้าถึงได้ ต่อเมื่อตัวเราต้องก้าวล่วงเข้าไปในอีกมิติ คือ มิติด้านลึกของชีวิต และเป็นภารกิจที่สำคัญ เป็นรากฐานชีวิตที่สำคัญ เหมือนต้นไม้ที่เติบโตแข็งแรง รากต้นไม้ต้องหยั่งลึกมากเท่านั้น และนั่นคือ เนื้อหาที่คงต้องพูดคุยต่อไป
การฝึกสติไม่ใช่การนั่งสมาธินิ่งๆ อยู่บนเบาะหรือบนเก้าอี้เท่านั้นแต่เป็นการฝึกในชีวิตประจำวันของเรา เป็นเรื่องของการเรียนรู้ที่จะ “ตื่น” ในช่วงขณะต่างๆ ดังนั้นการฝึกสติในชีวิตประจำวันจึงเป็นสิ่งสำคัญท
เวลาที่เราคุยกัน หลายคนมักไม่ค่อยได้ฟังว่าคู่สนทนาของเราพูดอะไร เพราะต่างคนต่างก็อยากพูดเรื่องที่ตัวเองอยากพูด แต่ถ้าหากเรื่องที่พูดคุยกันเป็นเรื่องสำคัญหรือเรื่องที่ต้องทำความเข้าใจ การฟังอย่างมีสติ
การนั่งสมาธิหรือฝึกสติอยู่บนเบาะรองนั่งคุณจะได้ฝึกอยู่เพียงอย่างเดียว แต่ถ้าคุณฝึกสติในการทำงานคุณจะได้รับมือกับความขัดแย้ง จัดการกับงาน และเสนอความคิดอย่างสร้างสรรค์ สิ่งเหล่านี้ที่จะทำให้คุณได้ฝึกสต
