ความหมายของสติ

สติความหมายก็คือ ความระลึกได้ เช่นระลึกได้ว่า เมื่อวานนี้เรากินข้าวที่ไหน เราคุยกับใคร นี่ก็คือสติ สติแบบนี้เราใช้ในชีวิตประจำวัน ขาดไม่ได้เลย เวลาเราไปทำงาน เราก็จำได้ว่า จะใช้ถนนเส้นไหน สำนักงานเราอยู่มุมไหนของเมือง เราเอาความรู้ที่จดจำมาใช้ในการทำงาน อันนี้คือสติที่เรามีในชีวิตประจำวัน แต่ว่าความระลึกได้อีกอย่างก็คือ ความระลึกได้ว่าปัจจุบันเรากำลังทำอะไรอยู่ สติแบบนี้เราเรียกว่าสัมมาสติ มีลักษณะพิเศษต่างจากสติที่เราใช้ทั่วไปที่เราใช้ในชีวิตประจำวันคือ 1. เป็นความระลึกได้ในปัจจุบันไม่ใช่ระลึกได้ในเรื่องอดีต 2.ไม่ได้เป็นการระลึกได้ถึงสิ่งนอกตัว วางโทรศัพท์ไว้ที่ไหนเมื่อสักครู่ แต่ว่าเราระลึกได้ในเรื่องกายและใจ ซึ่งทำให้เรารู้ทันความคิดและอารมณ์ และทำให้เราหลุดจากความคิดและอารมณ์

สติสำคัญมากเพราะบ่อยครั้งเราใจลอย การที่เราใจลอยเราลืมไปว่าเราอยู่ที่ไหน เรากำลังทำอะไร และถ้าเราใจลอยไปยาวๆ นานๆ เราก็อาจจะทำงานไม่ได้เรื่อง สติในความหมายที่ระลึกได้ว่ากำลังทำอะไรอยู่ในปัจจุบัน ช่วยทำให้ชีวิตเราผิดพลาดน้อยลง และผาสุกมากขึ้น สติที่ช่วยทำให้เราระลึกได้ในปัจจุบันยังมีประโยชน์อีกอย่างคือทำให้เรารู้ทันความคิดและอารมณ์ที่เกิดขึ้น เมื่อเรารู้ทันความคิดและอารมณ์ที่เกิดขึ้น ก็ทำให้ใจเราหลุดจากความคิดและอารมณ์นั้น กลับมาอยู่กับปัจจุบัน ทำให้รู้เนื้อรู้ตัว

คนเราทุกวันนี้เราทุกข์เราทุกข์เพราะความคิด ทุกข์เพราะอารมณ์ที่มันถาโถมเข้าในใจ สัมมาสติสำคัญตรงที่ว่าช่วยทำให้เราไม่ลืมตัว เพราะคนเราพอมีความคิดฟุ้งซ่านมากๆ มีอารมณ์อกุศลครอบงำมากๆ ก็ทำให้ลืมตัว และพอเราลืมตัวแล้วก็จะเผลอทำสิ่งที่ไม่ดีเช่นพูดต่อว่าด่าทอคนอื่น ทำร้ายผู้อื่นด้วยคำพูด หรือการกระทำ หรือมิฉะนั้นก็ถูกอารมณ์ครอบงำจนกระทั่งเกิดความทุกข์ เกิดความเครียด กลุ้มอกกลุ้มใจ กินไม่ได้นอนไม่หลับ อาจจะถึงขั้นคลุ้มคลั่งและทำร้ายตัวเอง ซึ่งเป็นเหตุการณ์เกิดขึ้นบ่อยมากในปัจจุบัน และถ้าเรามีสัมมาสติครองใจ เราก็จะมีจิตใจที่ปลอดโปร่งโล่ง สบาย เราจะไม่ลืมเนื้อลืมตัว ทำอะไรด้วยความรู้เนื้อรู้ตัว ทำได้อย่างถูกต้อง ความเครียดก็จะมารบกวนจิตใจน้อยลง สัมมาสติเป็นสิ่งที่เราไม่ค่อยมีในชีวิตประจำวัน ถึงมีก็มีน้อย เพราะฉะนั้นเราจึงควรสร้างขึ้นมาด้วยการหมั่นปฏิบัติ หมั่นฝึกจิตฝึกใจของตน และสติของเราก็จะงอกงาม และเมื่อสัมมาสติพัฒนาขึ้นก็จะครองจิตครองใจรักษาศีลรักษาใจของเราทำให้ชีวิตของเรามีความผาสุก สามารถเอื้อเฟื้อเกื้อกูลผู้อื่น เบียดเบียนผู้อื่นน้อยลง

โจทย์ – ฝึกความรู้สึกตัว ให้ระลึกอยู่บ่อยๆ ว่าเรากำลังทำอะไรอยู่ในแต่ละอริยาบท เช่น กำลังเดิน กำลังกินข้าว กำลังล้างจาน “หมั่นระลึกว่า ขณะนี้กำลังทำอะไรอยู่”