เมื่อมือซ้ายเจ็บปวด เช่น โดนค้อนทุบ โดนแมลงต่อ ปฏิกิริยาอย่างแรกที่เกิดขึ้นคือ มือขวาจะรีบไปกุมมือซ้ายทันที นี้ไม่ใช่เแค่ปฏิกิริยาอัตโนมัติธรรมดา แต่มีการทดลองมานานแล้วว่า เวลามือซ้ายปวดแล้วมือขวาไม่ได้ไปทำอะไรกับมือซ้ายเลย ความปวดจะมากขึ้น แต่ทันทีที่มือขวาไปสัมผัสหรือกุมมือซ้ายไว้ จะช่วยลดความปวดลงได้
ท่านติช นัท ฮันห์ ได้บรรยายเรื่องนี้ไว้เป็นคติสอนธรรมได้ดีว่า
เมื่อมือซ้ายได้รับความเจ็บปวดขึ้นมาโดยฉับพลัน มือขวาจะรีบไปช่วยเหลือมือซ้ายทันที โดยที่ไม่ถามว่าตัวเองจะได้อะไร ไม่ถามว่ามือซ้ายเป็นใคร ไม่มีความรังเกียจรังงอนว่ามือซ้ายไม่เคยทำอะไรที่เป็นประโยชน์เลย ไม่มีการเปรียบเทียบหรือน้อยเนื้อต่ำใจว่าฉันถูกเอาเปรียบ ฉันทำงานหนักกว่าเธอ มือขวากลับไปช่วยทันที มือซ้ายก็เช่นเดียวกันเวลาเห็นมือขวาปวดก็ไม่ได้คิดตั้งแง่ว่า เจ้านายรักมือขวามากกว่า มีอะไรก็ใช้แต่มือขวา ไม่สนใจมือซ้าย แถมยังใช้ฉันในทางไม่ค่อยสวยงาม เช่น เวลาจะล้างก้นก็ใช้แต่มือซ้าย มือซ้ายไม่ได้คิดแบบนั้น เวลาเห็นมือขวาปวดก็รีบเข้าไปช่วยทันที เป็นการช่วยแบบไม่มีเงื่อนไข
ท่านเปรียบเทียบให้เห็นความสัมพันธ์ของมือซ้ายกับมือขวา เพื่อที่จะโยงไปถึงความเมตตากรุณาที่มนุษย์พึงมีต่อกัน
คนเราควรจะปฏิบัติต่อกันทำนองเดียวกัน คือเข้าไปช่วยเหลือกันทันทีโดยไม่มีเงื่อนไข ไม่มีการตั้งข้อรังเกียจใดๆ ทั้งสิ้น ซึ่งมองให้ดีก็เป็นความสัมพันธ์แบบ “ไม่มีตัวกูของกู” นั่นเอง
ถ้ามือซ้ายและมือขวามีความรู้สึกว่าฉันจะได้อะไร แล้วเธอเป็นใคร คิดแบบนี้คืออาการตัวกูของกูแบบหนึ่ง นั่นคือมีความรู้สึกแบ่งเขาแบ่งเรา
ท่านยังสอนเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ด้วยกันอีกว่า ไม่ควรจะมีความรู้สึกแบ่งเขาแบ่งเรา หรือตัวกูของกู หากทำได้จะทำให้เกิดความเมตตากรุณาอย่างเต็มที่ไม่มีเงื่อนไข นำไปสู่การช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ตรงกับที่พระพุทธเจ้าทรงสอนไว้ว่า ความเมตตาที่ไม่มีประมาณเกิดจากการมีปัญญาอย่างถึงที่สุด จนกระทั่งเห็นว่าตัวกูนั้นไม่มีอยู่จริง
ปัญญาและเมตตากรุณานั้นมีความสัมพันธ์และเชื่อมโยงกันมาก ปัญญา คือสิ่งที่ทำให้คนเราสามารถขจัดมายาภาพเกี่ยวกับตัวกูของกู หากเรารู้จักลดละตัวกูของกู จะเกิดความเมตตากรุณาอย่างไม่มีที่สุด ไม่มีประมาณ ไม่มีการแบ่งแยกระหว่างเราและศัตรู ซึ่งเป็นอุดมคติของชาวพุทธ ดังที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า
ทรงมีเมตาต่อพระราหุลอย่างไร ก็ทรงมีเมตตาต่อพระเทวทัตอย่างนั้น
โลกนี้จะน่าอยู่อย่างยิ่งหากเราปฏิบัติต่อกันเหมือนมือขวากับมือซ้าย โดยเริ่มต้นที่คนใกล้ชิดก่อน คือเพื่อนกับเพื่อน พี่กับน้อง สามีกับภรรยา แล้วขยายไปยังเพื่อนบ้าน เพื่อนร่วมงาน ไปจนถึงคนแปลกหน้า โดยไม่คำนึงถึงเชื้อชาติ ศาสนา และภาษา แม้เป็นเรื่องยากแต่เป็นสิ่งที่ทำได้ นี้คืออุดมคติที่มนุษย์ที่ควรทำต่อกัน เช่นเดียวกับที่พระพุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลายได้แสดงเป็นแบบอย่างแก่เรา
อ่านจดหมายข่าวพุทธิกาฉบับอื่นๆ ได้ ที่นี่
พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมเย็นวันที่ 5 ธันวาคม 2566 มีหมอคนหนึ่ง เป็นคนหนุ่มไฟแรง จบแพทย์ที่เชียงใหม่ แล้วเรียนต่อเป็นแพทย์เฉพาะทางทันทีด้านเวชศาสตร์ครอบครัว ซึ่งเป็นการเรียนที่หนัก
วิธีอยู่เคียงข้างคนที่ต้องการคุณที่สุด ตอนที่แม่ของฉันกำลังจะตาย ฉันกับญาติๆ มารวมกันอยู่กับท่านในวันสุดท้ายของชีวิต ไม่มีใครในพวกเราที่รู้เรื่องการช่วยคนให้เปลี่ยนผ่านจากโลกนี้ไปสู่โลกหน้าเลยแม้แต่คน
เมื่อแผ่นดินสะสมความชื้นได้มากพอ ก็ก่อให้เกิดแรงดึงดูด เมื่อเมฆเคลื่อนผ่านมา ซึ่งเมฆก็ประกอบด้วยความชื้น ก่อให้เกิดแรงดึงดูดซึ่งกันและกัน เมื่อความชื้น แรงดึงดูดถึงพร้อม ฝนก็ตกลงมา นก หนู กินผลไม้ป่า
