ปี ๒๕๔๘ ผ่านไปโดยไม่มีเหตุการณ์ร้ายแรงอย่างสึนามิ หรือกรณีตากใบ แต่ผลพวงจากเหตุการณ์ดังกล่าวก็ยังสืบเนื่องมาถึงปัจจุบัน ในขณะที่ผู้ประสบเคราะห์กรรมจากคลื่นยักษ์เริ่มเข้าที่เข้าทางและฟื้นตัวเป็นลำดับ แต่ผู้คนในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้กลับตกอยู่ในความหวั่นหวาดมากขึ้นกว่าเดิม เพราะความรุนแรงยังคงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องเกือบทุกหนแห่ง
มีเหตุการณ์ต่างๆ อีกมากมายในปีที่แล้ว ที่ทำให้ผู้คนไม่มั่นใจนักกับปีใหม่นี้ ไม่ว่าปัญหาเศรษฐกิจจากราคาน้ำมันที่พุ่งสูงขึ้นไม่หยุด ปัญหาการเมืองซึ่งกำลังจะผันผวนมากขึ้น ปัญหาการคอรัปชั่นที่หนักข้อขึ้น ภัยจากการก่อการร้ายข้ามชาติที่ไม่มีใครคาดเดาได้ รวมไปถึงอันตรายจากไข้หวัดนกซึ่งมีแนวโน้มจะระบาดใหญ่ไม่ช้าก็เร็ว ฯลฯ
แต่ไม่ว่าจะมีการคาดการณ์ไปอย่างไร ไม่ควรที่เราจะปริวิตกไปล่วงหน้าหรือตีตนไปก่อนไข้ สิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่งในสถานการณ์เช่นนี้ ก็คือ “สติ” การตั้งสติให้มั่นคงช่วยให้เราไม่หวั่นไหวไปกับอนาคตจนเกินเหตุ สามารถมองเหตุการณ์ได้ตรงตามความเป็นจริง อีกทั้งยังช่วยให้ปัญญาถูกนำมาใช้อย่างเหมาะสม
การคาดการณ์เหล่านั้นมองในแง่ดีก็คือช่วยให้เราตั้งอยู่ในความไม่ประมาท ทำให้ไม่หลงเพลิดเพลินกับความสนุกสนาน แต่หันมาเตรียมตัวเตรียมใจรับมือกับสิ่งที่จะมาถึง รวมทั้งป้องกันมิให้เหตุร้ายเกิดขึ้น หรือถึงเกิดขึ้นก็สามารถบรรเทาลงได้
ถึงที่สุดแล้วเค้าลางต่างๆ ในปีที่ผ่านมาคือสัญญาณเตือนให้เราตระหนักถึงสัจธรรมประการหนึ่ง นั่นคือความผันแปรไม่เที่ยงแท้ ความผันผวนปรวนแปรเป็นธรรมดาของชีวิตและโลก เราจะต้องเรียนรู้ที่จะอยู่ท่ามกลางความผันผวนดังกล่าวอย่างไม่เป็นทุกข์ ส่วนหนึ่งด้วยการเตรียมการเพื่อให้ความผันผวนปรวนแปรนั้นส่งผลร้ายกับเราน้อยที่สุด แต่เท่านั้นยังไม่พอ เรายังจำเป็นต้องเตรียมใจในยามที่ผลร้ายนั้นเกิดขึ้นกับเราอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ เพราะความจริงมีอยู่ว่าไม่ว่าเราจะเตรียมการดีอย่างไรก็ตาม ความเจ็บป่วย ความพลัดพรากสูญเสีย ความล้มเหลว ย่อมเกิดขึ้นได้ไม่วันใดก็วันหนึ่ง
สติมีความสำคัญตรงนี้ คือถึงแม้จะประสบกับสิ่งไม่พึงปรารถนา ก็มีสติประคองใจไม่ให้ทุกข์ได้ ทั้งนี้โดยมีปัญญาเป็นเครื่องกำกับอีกชั้นหนึ่ง เมื่อเราตระหนักอย่างถ่องแท้ว่าความไม่เที่ยงหรือความผันผวนปรวนแปรนั้นเป็นธรรมดาของชีวิต เมื่อมีขึ้นก็ต้องมีลง มีได้ก็ต้องมีเสีย มีสรรเสริญก็ต้องมีนินทา ถึงตรงนี้เราก็ไม่ทุกข์เมื่อชีวิตตกต่ำ เพราะยามที่ชีวิตขึ้นสูงก็ไม่ได้ลิงโลดลำพองใจ
ไม่ว่าปีใหม่นี้จะดีขึ้นหรือเลวลง หากเตรียมใจโดยมีสติและปัญญาเป็นเครื่องคุ้มภัย ก็แน่ใจได้ว่าเราจะไม่ทุกข์หรือผันแปรไปตามกระแส นี้แลที่โบราณเรียกว่า “ตกน้ำไม่ไหล ตกไฟไม่ไหม้”
อ่านจดหมายข่าวพุทธิกาฉบับอื่นๆ ได้ ที่นี่
พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมเย็นวันที่ 5 ธันวาคม 2566 มีหมอคนหนึ่ง เป็นคนหนุ่มไฟแรง จบแพทย์ที่เชียงใหม่ แล้วเรียนต่อเป็นแพทย์เฉพาะทางทันทีด้านเวชศาสตร์ครอบครัว ซึ่งเป็นการเรียนที่หนัก
วิธีอยู่เคียงข้างคนที่ต้องการคุณที่สุด ตอนที่แม่ของฉันกำลังจะตาย ฉันกับญาติๆ มารวมกันอยู่กับท่านในวันสุดท้ายของชีวิต ไม่มีใครในพวกเราที่รู้เรื่องการช่วยคนให้เปลี่ยนผ่านจากโลกนี้ไปสู่โลกหน้าเลยแม้แต่คน
เมื่อแผ่นดินสะสมความชื้นได้มากพอ ก็ก่อให้เกิดแรงดึงดูด เมื่อเมฆเคลื่อนผ่านมา ซึ่งเมฆก็ประกอบด้วยความชื้น ก่อให้เกิดแรงดึงดูดซึ่งกันและกัน เมื่อความชื้น แรงดึงดูดถึงพร้อม ฝนก็ตกลงมา นก หนู กินผลไม้ป่า
