เปิดเล่ม: จดหมายข่าวพุทธิกา ฉบับที่ 51

พระไพศาล วิสาโล 1 กรกฎาคม 2013

ชีวิตจะมีคุณค่า ย่อมเกิดจากการมีปฏิสัมพันธ์หรือการเกี่ยวข้องกับผู้อื่นอย่างถูกต้อง

เมื่อเราอยู่คนเดียวอาจรู้สึกว่าชีวิตไม่ค่อยมีคุณค่า แต่ถ้ามีคนอื่นอยู่ด้วยและมีการเอื้อเฟื้อเกื้อกูล มีความผูกพันกัน เราจะรู้สึกว่าชีวิตมีคุณค่าขึ้นมาทันที  ดังนั้นคุณค่าของชีวิต ส่วนหนึ่งเกิดจากการที่เรามีสัมพันธภาพกับผู้อื่น มีความผูกพัน มีความเอื้ออาทรกัน

มีคนจำนวนไม่น้อยโดยเฉพาะวัยรุ่น ที่ไม่รู้ว่าชีวิตมีค่าและมีความหมายอย่างไร จึงใช้ชีวิตแบบเคว้งคว้าง ไม่มีทิศทาง ปล่อยตัวไปตามยถากรรมเหมือนกับสวะที่ลอยไปตามน้ำ สุดแท้แต่อะไรจะพาไป  บางคนใช้ชีวิตอย่างเสี่ยงอันตราย เช่น พวกขับรถซิ่ง เอาชีวิตที่มีคุณค่าไปแขวนไว้กับเกมส์กีฬาที่อันตราย  บางคนเป็นมือปืนรับจ้างเสี่ยงอันตราย ไม่กลัวตาย  แต่เมื่อคนเหล่านี้มีครอบครัว มีภรรยา มีลูก ก็จะเริ่มรู้สึกว่าชีวิตนี้ต้องรู้จักถนอม จะใช้ชีวิตแบบเสี่ยงอันตรายเหมือนเมื่อก่อนไม่ได้แล้ว เขาจะรู้สึกว่าชีวิตมีคุณค่า  ไม่เพียงอยากถนอมชีวิตเอาไว้ แต่ยังอยากเปลี่ยนแปลงตนเองไปในทางที่ดีขึ้น หลายคนเลิกอาชีพมือปืนและหันไปประกอบสัมมาอาชีวะ

ถ้าเราได้ทำประโยชน์ให้กับผู้อื่น หรือพบว่าถ้าหากไม่มีเรา เขาอยู่ไม่ได้ เราจะรู้สึกว่าชีวิตมีคุณค่า มีความหมาย

มีนักแสดงหญิงฮอลลีวู้ดคนหนึ่งเคยประสบความสำเร็จในอาชีพนักแสดง แต่หลังจากนั้นก็ตกต่ำลง เล่นหนังเรื่องไหนก็ไม่ประสบความสำเร็จ ซ้ำยังมีปัญหาชีวิต แฟนทิ้ง รู้สึกเสียใจ หันไปหาเหล้า จนติดเหล้า ชีวิตก็ยิ่งตกต่ำลงเรื่อยๆ รู้สึกว่าตัวเองไม่มีคุณค่า เหมือนสวะ เพื่อนพยายามช่วยให้กลับมาใช้ชีวิตเหมือนปกติ ให้เห็นคุณค่าของตัวเอง เธอก็ทำไม่ได้

วันหนึ่งเพื่อนเอาลูกแมว ๒ ตัวมาให้เธอเลี้ยง ทีแรกก็ไม่สนใจ ไม่ต้องการมีภาระผูกพัน แต่ว่าสงสารมันจึงรับเอาไว้ เมื่อรับมาแล้วก็ต้องดูแล ต้องหานมมาให้มันกิน ต้องหาผ้าห่มมาให้ เธอรู้สึกว่าต้องรับผิดชอบมัน  เมื่อก่อนไปเตร็ดเตร่ที่ไหน จะกลับบ้านเมื่อไรก็ได้ ไม่กลับก็ได้ แต่พอมีลูกแมวก็ต้องคิดถึงมัน จะไปเที่ยวสำมะเลเทเมาเหมือนเมื่อก่อนไม่ได้ ต้องกลับบ้านเป็นเวลา เพื่อมาให้นมแมว ดูแลมัน ไม่นานก็รู้สึกผูกพันกับมันมาก  ชีวิตเธอก็เริ่มเป็นระบบระเบียบมากขึ้นเพราะมีแมวที่ต้องเลี้ยงดูทีละน้อยๆ เธอรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า อย่างน้อยก็มีคุณค่ากับลูกแมว ๒ ตัวนี้  จากจุดเล็กๆ ชีวิตเธอก็ค่อยๆ เปลี่ยน เธอกินเหล้าน้อยลง จนเลิกเหล้าได้ ไม่ใช้ชีวิตแบบสำมะเลเทเมาอย่างก่อน ในที่สุดก็กลับมามีชีวิตเหมือนคนทั่วไป และตั้งอกตั้งใจทำงาน จนมีชีวิตที่ผาสุก

จะเห็นว่าคุณค่าของชีวิตคนเกิดขึ้นจากความผูกพัน และการเอื้ออาทรต่อกัน

เมื่อเราเอื้ออาทรเขา เราก็รู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่าต่อเขา

เมื่อเรามีคุณค่าต่อเขา เราก็รู้สึกว่าเรามีคุณค่าต่อตัวเองด้วย

บทความที่เกี่ยวข้อง

 


อ่านจดหมายข่าวพุทธิกาฉบับอื่นๆ ได้ ที่นี่

พระไพศาล วิสาโล

ผู้เขียน: พระไพศาล วิสาโล

เจ้าอาวาสวัดป่าสุคะโต และประธานมูลนิธิเครือข่ายพุทธิกา