เพียงการกระหยับปีกของผีเสื้อหนึ่งครั้ง โลกทั้งใบก็สะเทือนเลื่อนลั่น พลิกผันแปรเปลี่ยน ทั้งการก่อเกิดและดับสูญ ณ ที่แห่งนั้น บทเพลงแห่งมรณานุสติจะเริ่มบรรเลง การร่ายรำอันวิจิตรจะเริ่มขึ้น… การร่ายรำของชีวิตจะเริ่มขึ้น… เพียงชั่วขณะผีเสื้อกระหยับปีก
หากใครเคยประสบอุบัติเหตุ จะเข้าใจความหมายของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภายในเวลาเพียงชั่วผีเสื้อกระหยับปีกได้อย่างลึกซึ้ง ไม่มีสัญญาณเตือนภัยล่วงหน้าใดๆ เราอาจล้มลงในขณะที่กำลังยิ้มหัวอยู่ก็ได้
“ถ้ารู้อย่างนี้…ฉันคงจะ…”
คือ ประโยคที่แสดงความ สายเกินไป เสมอ
ในวงสนทนาระหว่างการอบรม หลายครั้งมักมีประเด็นคำถามที่ว่า
แม้จะต่างกรรมต่างวาระ แต่เรื่องราวที่เราแลกเปลี่ยนกันแทบจะไม่แตกต่างกันเลย
ไม่น่าแปลกใจเท่าไรนักที่ผลลัพธ์ท้ายที่สุดปรากฏออกมาคล้ายคลึงกัน แต่ที่น่าแปลกใจคือ เรื่องราวในวงสนทนาที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้ ผู้คนต่างบอกเล่าถึงเป้าหมายและความปรารถนาในชีวิตที่แตกต่างหลากหลาย สุดแท้แต่ใครจะรังสรรค์ให้กับชีวิตของตัวเองได้ ไม่ว่าจะเป็น การเลื่อนขั้น/ตำแหน่ง มีรายได้ที่มั่นคง การงานที่มีเกียรติ มีสวัสดิการที่ดี มีบ้าน มีรถ ธุรกิจทำกำไร ไปเที่ยวต่างประเทศ/รอบโลก ได้กินอาหารที่ดีๆ มีสุขภาพที่แข็งแรง สอบเข้ามหาวิทยาลัยที่มีชื่อเสียง/คณะในฝัน เที่ยวรอบโลก ตีตั๋วไปดวงจันทร์/ ดาวอังคาร เจอเนื้อคู่ แต่งงานกับคนที่แอบรัก ปิดการขายที่ยากๆ มีบริษัท/ธุรกิจของตัวเอง ฯลฯ
แต่เมื่อถึงเวลาจริงๆ 7 วันสุดท้ายของชีวิต…
“บ้าน” คือ ที่ที่คนส่วนใหญ่เลือก บ้านในที่นี้ไม่ได้หมายความเพียงแค่สิ่งปลูกสร้างบนผืนแผ่นดินเท่านั้น แต่ยังกินความครอบคลุมถึง “คนที่รัก” ด้วย
การได้กินข้าวด้วยกันพร้อมหน้าพร้อมตา การไปเที่ยวด้วยกัน ฯลฯ รวมความได้ว่า การได้ใช้เวลา “อยู่” กับคนที่รักและมีความหมายสำหรับเรา คือท่วงท่าที่เราเลือกเพื่อเริงร่ายก่อนจะถึงบทเพลงท่อนสุดท้าย
เมื่ออ่านมาถึงบรรทัดนี้แล้ว หากมีความรู้สึกหดหู่หม่นมัวก่อตัวขึ้นในหัวใจของเรา นั่นอาจหมายความว่า เรายังไม่พร้อม หวั่นไหว และมีสิ่งที่ติดค้างอยู่ ยิ่งความรู้สึกรุนแรงเท่าใด ก็อาจหมายถึงปริมาณของสิ่งที่ค้างคาอยู่มากมายเท่านั้น ซึ่งก็เป็นเรื่องธรรมดา…
บางทีการให้เวลาถึง 7 วันก็ถือว่ายาวนานเกินไป ในความเป็นจริงไม่ใช่ทุกคนที่รู้เวลาล่วงหน้ายาวนานขนาดนั้น ดังนั้น
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้ ดำเนินเป็นกิจวัตรปกติ ตื่นเช้า กินข้าว เดินทางไปทำงาน/เรียนหนังสือ คุยกับเพื่อน ดูหนัง ฯลฯ แล้วจู่ๆ ก็มีเหตุการณ์เกิดขึ้น ทำให้ชีวิตของเราเหลือเวลาแค่เพียง 24 ชั่วโมงเท่านั้น
บางที “บ้าน” และ “คนที่รัก” อาจอยู่ไกลเกินกว่าจะมา “อยู่” ด้วยกันภายในเวลา 24 ชั่วโมง แล้วเราจะทำอย่างไร?
บางคนบอกว่า จะเบิกเงินที่มีอยู่ในธนาคารทั้งหมดออกมา ซื้อ กิน ดื่ม เดินทาง ฯลฯ ทำทุกอย่างที่อยากจะทำ บางคนก็บอกว่าทำพินัยกรรมเพื่อจัดการทรัพย์สินให้คนที่อยู่ข้างหลังไม่เดือดร้อน บางคนก็บอกว่าเข้าวัด/ศาสนสถานเพื่อทำใจให้สงบ บางคนก็ใช้เทคโนโลยีเพื่อเชื่อมโยงถึง “คนที่รัก” จากที่ที่ห่างไกล และบางคนยังยืนยันที่จะกลับ “บ้าน” แม้จะไปถึงแค่ครึ่งทางก็ยังดี ฯลฯ
บางคนเลือกที่จะอยู่ท่ามกลางผู้คน ในขณะที่บางคนแยกตัวออกมาเพียงลำพัง
ความรู้สึกหดหู่บีบคั้นหัวใจยังคงมีอยู่ไหม? นั่นเป็นเรื่องธรรมดา…
เราต่างได้รับโจทย์ในการล่วงรู้เวลาสุดท้ายแห่งชีวิตที่แตกต่างกัน ก่อนหน้านี้เราพูดถึงเหตุการณ์สมมติที่อาจเกิดขึ้นได้ ภายในช่วงเวลาต่างๆ ทั้ง 7 วันและ 24 ชั่วโมง และ
เวลา 60 นาทีอาจดูเหมือนยาวนาน สำหรับการรอคอยใครสักคน แต่เวลา 60 นาทีช่างน้อยนิดเสียเหลือเกินกับการเตรียมตัวจากลาทุกๆ คน แต่นี่คือสิ่งที่เราหลีกเลี่ยงไม่ได้ เป็นเรื่องธรรมดา…
“บ้าน” ที่คนส่วนใหญ่เลือกเป็นแหล่งพักพิงสุดท้าย คือ “ร่างกายกับลมหายใจ” และสิ่งที่คนส่วนใหญ่เลือก “ทำ” เพื่อ “คนที่รัก” คือ การกล่าวขอบคุณและขอโทษสำหรับเรื่องราวที่ผ่านมา แม้กระทั่ง “คนที่ไม่รัก” การกล่าวคำขอโทษก็เป็นสิ่งที่หลายคนเลือกเพื่อชำระสะสางสิ่งที่ติดค้างในใจตลอดชีวิตที่ผ่านมาด้วย
คำถามสำคัญก่อนปิดวงสนทนาแต่ละครั้งมีอยู่ว่า
ก็เพราะ…ฉันยังอยู่ในวัยเรียน มีเรื่องราวสนุกๆ อีกมากมายรออยู่ ฉันยังแข็งแรงและสามารถเติบโตต่อไปได้อีกนาน จะมาคิดเรื่องนี้ให้เสียเวลา(สนุก)ทำไม
ก็เพราะ…ฉันยังอยู่ในวัยทำงาน ชีวิตอันอิสระเสรีเพิ่งเริ่มต้นขึ้น ฉันกำลังมีความรักและกำลังวางแผนอนาคตกับคนที่รัก ฉันกำลังจะเริ่มต้นก่อร่างสร้างตัว กำลังมีครอบครัวของตัวเอง ชีวิตเพิ่งเริ่มต้น การงานกำลังก้าวหน้า มีเรื่องท้าทายความสามารถให้ฉันต้องคิดและไต่ระดับให้สูงขึ้นไปเรื่อยๆ การคิดถึงความตายเป็นเรื่องเศร้าเกินไป ฉันยังไม่อยากสูญเสียดอกไม้ที่เพิ่งเบ่งบานไป
ก็เพราะ…ฉันเพิ่งดื่มกินดอกผลจากการตรากตรำทำงานตลอดชีวิตที่ผ่านมา หลังของฉันเพิ่งได้เอนพัก ร่างกายเพิ่งได้หลับเต็มตื่น ลูกกำลังจะประสบความสำเร็จ หลานกำลังจะเติบโต ฉันยังอยากเห็นชีวิตที่สวยสดงดงามของพวกเขา การคิดถึงความตายทำให้ฉันห่อเหี่ยวเกินไป
ฯลฯ
“ถ้ารู้อย่างนี้…ฉันคงจะ…” คือประโยคที่แสดงความ สายเกินไป เสมอ
เพียงชั่วขณะที่ผีเสื้อกระหยับปีก กระแสลมวูบหนึ่งก็พัดผ่านไป ใบไม้ปลิดปลิวจากขั้ว ลอยคว้างอยู่ในอากาศเพียงครู่ ก่อนที่จะทิ้งตัวสู่ผืนดิน คุณรู้ไหมบนผืนแผ่นดินแห่งนั้น มีใบไม้ทั้งสีน้ำตาลแห่งกรอบ สีเหลืองที่มีรูพรุน และสีเขียวอ่อนแรกผลิ
ใครจะรู้ว่าในการกระหยับปีกของผีเสื้อครั้งต่อไป ใบไม้ใบไหนจะร่วงหล่นลงมาบ้าง…
และ หากความรู้สึกหดหู่บีบคั้นหัวใจยังคงมีอยู่ ก็ถือเป็นเรื่องธรรมดา…
พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล วัดป่าสุคะโต แสดงธรรมเย็นวันที่ 5 ธันวาคม 2566 มีหมอคนหนึ่ง เป็นคนหนุ่มไฟแรง จบแพทย์ที่เชียงใหม่ แล้วเรียนต่อเป็นแพทย์เฉพาะทางทันทีด้านเวชศาสตร์ครอบครัว ซึ่งเป็นการเรียนที่หนัก
วิธีอยู่เคียงข้างคนที่ต้องการคุณที่สุด ตอนที่แม่ของฉันกำลังจะตาย ฉันกับญาติๆ มารวมกันอยู่กับท่านในวันสุดท้ายของชีวิต ไม่มีใครในพวกเราที่รู้เรื่องการช่วยคนให้เปลี่ยนผ่านจากโลกนี้ไปสู่โลกหน้าเลยแม้แต่คน
บรอนนี่ แวร์ เขียน กชกร ออศิริชัยเวทย์ แปล จากจดหมายข่าวอาทิตย์อัสดง คอลัมน์มองรอบทิศ ฉันทำงานเรื่องการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองมาแล้วหลายปี คนไข้ของฉันคือกลุ่มคนที่กลับไปเสียชีวิตที่บ้าน บางช
